Wielkie znaczenie Małych Elektrowni Wodnych

Trwają intensywne prace przy budowie Małej Elektrowni Wodnej w Dobroszowie Wielkim. Nowa MEW, która powstaje na rzece Bóbr, będzie produkowała szacunkowo  6000 MWh rocznie. Pozwoli to zmniejszyć emisję szkodliwych substancji do atmosfery, przede wszystkim dwutlenku węgla wywołującego efekt cieplarniany aż o 6600 ton rocznie!

Prace przy budowie MEW Dobroszów, której WODEL jest generalnym wykonawcą, ruszyły z początkiem września.

- W pierwszej kolejności odkryta została warstwa humusu i wykonany wykop do poziomu góry ścianki szczelnej. Na te chwilę mamy zabite dwie komory w stu procentach na rzędną projektową. Przystępujemy do wykonywania wykopu – informuje kierownik robót Krzysztof Gałązka z B4 Sp. z o.o.

Przypomnijmy, że zakres prac obejmuje budowę jazu o zamknięciu powłokowym wraz ze sterownią, budowę komór elektrowni wodnej, budynku elektrowni, kanału dopływowego i odpływowego, ubezpieczenie dna i skarp rzeki, budowę grobli ziemnej i ścianki stalowej na lewym brzegu oraz wykonanie nowej przepławki dla ryb i bystrzy kamiennych. Przy MEW powstanie też stacja transformatorowa. Elektrownia zostanie wyposażona w automatyczne czyszczarki krat i oczywiście turbogeneratory.

W Dobroszowie dobrane zostały turbiny wodne Kaplana o średnicy wirnika 2100 mm i wyróżniku szybkobieżności 650, których producentem jest WODEL. Są to najlepiej dobrane turbiny do warunków hydrologicznych panujących na tym odcinku rzeki. Ponadto turbiny Kaplana 2100 są turbinami sprawdzonymi.

Tym razem chcielibyśmy jednak zwrócić  uwagę nie tylko na specyfikację techniczną inwestycji, ale na jej ogromnie pozytywny na środowisko naturalne.

Na świecie dąży się do zintensyfikowania produkcji energii ze źródeł odnawialnych. Nie inaczej jest w Polsce. Wszystko po to, aby zmniejszyć emisję szkodliwych substancji do atmosfery, przede wszystkim dwutlenku węgla (CO2) wywołującego efekt cieplarniany. Emisje szkodliwych substancji są pochodną procesów energetycznych występującą przy produkcji energii elektrycznych ze źródeł konwencjonalnych – np. elektrociepłowni.

MEWy są zaś uznawane za jedne z najbardziej przyjaznych dla środowiska źródeł energii. Produkcja 6 GWh energii rocznie w MEW Dobroszów pozwoli zaoszczędzić blisko 4 000 to węgla energetycznego, zmniejszy emisję CO2 o 6600 to, SO2 o ok. 66 ton, NOx o ponad 20 ton. Pozwoli też zmniejszyć o ok. 800 ton rocznie ilość odprowadzanych na składowisko żużli i popiołów.

Inne korzyści, jakie daje MEW to tzw. mikroretencja, poprawa wilgotności gleby na przylegających do elektrowni terenach oraz znaczna poprawa jakości wody, co wpływa korzystnie na rolnictwo.

Budowa Elektrowni przyczynia się na kilka sposobów do poprawy jakości wody. - Tworzymy dodatkowy zbiornik. W praktyce wygląda to tak, że piętrzenie powoduje zwiększenie pojemności zbiornika i ilości wody. Zasada ta dotyczy elektrowni przepływowej. Woda cały czas przepływa, jej  wymiana jest dość szybka. Wprowadzając kratę chronimy nasze urządzenia, ale jednocześnie chronimy rzekę przed gromadzeniem się osadów, np. gałęzi, liści, drzew, padliny i wszystkiego,  co ludzie wrzucają do rzeki. W innej naszej elektrowni - w Dziećmiarowicach - wyrzucamy 150 ton osadów rocznie – podkreśla Tadeusz Wawrzykowki, inwestor MEW Dobroszów.

Wprowadzenie do MEW hydrozespołu powoduje przepływ wody przez turbinę, a ta ma tę własność, że zasysa powietrze wraz z wodą i ja natlenia. To jest pierwszy stopień oczyszczania wody, jaki np. stosuje się w oczyszczalniach ścieków. Wodę dotlenia również jaz, który w MEW pilnuje rzędnej piętrzenia. Jak wody jest więcej to przelewa się przez jaz, czyli tworzy się bezpośredni styk wody z powietrzem i tu też następuje jej natlenienie.

Kolejnym pozytywnym efektem MEW jest ochrona przed przemieszczaniem się rumoszu. Woda niesie ze sobą kamienie piach żwir itd. w którymś miejscu to się odkłada i tworzą się tzw.  Łachy (wyspy). To zaś przy wyższych stanach wody powoduje wylewanie rzeki. Udaje się wykluczyć ten problem dzięki jazowi, który sprawia że prędkość wody przy dnie jest niewielka.

Powinniśmy jeszcze nadmienić kilka słów o przymarzaniu dennym, które występuje zimą, gdy w rzece jest mało wody. W efekcie wszystko, co żyje w rzece ginie – przemarznięte w wodzie. Nie mamy roślin i zwierząt, które by to wytrzymały. Piętrzenie skutecznie eliminuje ten problem, gdyż tworzy się  duża warstwa wody płynącej, która nie przymarza i tym samym daje możliwość większego zasobu dla ryb.

O plusach MEW można by powiedzieć jeszcze wiele, a jakie są jej minusy? Tych trudno się doszukać o ile obiekty są dobrze zaprojektowane i wykonane. Z pewnością przy budowie MEW należy zachować tzw. przepływ nienaruszalny (inaczej przepływ biologiczny). Warunki tego przepływu muszą zostać określone w pozwoleniu wodnoprawnym. Kolejny „problem” mogą stanowić kwestie ichtiologiczne, które są ważne szczególnie na rzekach, gdzie występuje wędrówka ryb. Rozwiązaniem stosowanym w MEWach są tzw. przepławki, które zapewniają rybom swobodną drogę. Przepławki są kosztowne i w znacznie uszczuplają wielkość produkcji rocznej z MEW, gdyż zmniejszają przepływ przez turbiny, ale w wielu przypadkach konieczne. W Dobroszowie również powstaje przepławka. Kolejną ważną kwestią jest odpowiedni dobór krat czyszczących, które chronią turbinę przed uszkodzeniem, a z drugiej strony muszą powstrzymać ryby, które mogłyby ulec uszkodzeniu w trakcie przepłynięcia przez turbiny.

Aby budowa MEW mogła jedynie pozytywnie oddziałać na środowisko konieczna jest dobra wola i rozsądek wszystkich biorących udział w przedsięwzięciu – od projektantów, poprzez budowniczych, urzędników, ekspertów na eksploratorach kończąc.